سیلیکاژل

سیلیکاژل چیست؟

 سیلیکاژل (Silica gel)، یک ماده پلیمری سه‌بعدی و متخلخل است که از واحدهای چهاروجهی دی‌اکسید سیلیسیم (یا همان سیلیکا) ساخته می‌شود. این ماده‌ی رطوبت‌گیر می‌تواند به‌صورت گرانول (کروی) و یا پرک یا پولک باشد. فرمول مولکولی آن mSiO₂ . nH₂O می‌باشد. سیلیکاژل با برقراری پیوندهای هیدروژنی سبب جذب آب، الکل، گروه‌های آمینی، فنول‌ها و … می‌شود. این ماده نمی‌سوزد و به‌طور عمومی، غلظت‌های بالای گردوغبار آن ممکن است سبب سرفه و تحریکات مختصر و زودگذر شود. انتظار نمی‌رود این ماده سبب تحریکات پوستی شود ولی ممکن است در اثر وارد شدن ذرات جامد این ماده به چشم، تحریکاتی از قبیل ریزش اشک، سوسو زدن و درد مختصر و زودگذری پیش آید. این ماده در اکثر صنایع نظیر: الکترونیک، دارو، برق، پتروشیمی، حمل و نقل، اپتیک، نظامی و ... به‌عنوان ماده مکمل، کارایی مطلوب و قابل قبولی دارد.‌ می‌توان سیلیکاژل دارای رطوبت (غیر فعال) را در دمای 100- 200 درجه سانتی‌گراد و یا در معرض نور شدید خورشید خشک کرد و از آن مجدداً استفاده کرد.‌ رنگ‌های سیلیکاژل معمولا آبی، سفید و نارنجی هستند که دو رنگ آبی و نارنجی دارای نشانگر بوده که با تغییر میزان رطوبت در سیلیکاژل تغییر رنگ از خود نشان می‌دهند. بسته‌بندی‌های سیلیکاژل مورد استفاده در صنایع مختلف براساس نیاز این صنایع مختلف بوده و از بسته‌بندی 1 گرمی تا 250 گرمی به‌صورت بسته‌بندی الیاف‌دار قابل جذب و به‌صورت فله در بسته‌بندی‌های 1، 5، 10 و 25 کیلوگرمی عرضه می‌گردد.

ویژگی سیلیکاژل

• سمیت پایینی دارد.
• ساختاری ثابت دارد.
• قابل بازیافت است.
• جاذب رطوبت زائد محیط است.
• بدون بو و غیرقابل اشتعال است.
• قابل حل در آب و هیچ حلالی نیست.
• معادل % 40 وزن خود، قابلیت جذب آب دارد.
• در محیط‌هایی با دمای پایین و میزان فشار بخار آب متوسط به خوبی فرایند جذب را انجام دهد.

موارد مصرف سیلیکاژل

کاربرد سیلیکاژل در صنایع داروسازی 

• خط تولید دارو: رطوبت‌گیرها به‌صورت بالک در خطوط تولید دارو به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌شود تا مانع از جذب رطوبت در حین فرآیند تولید شود.
• کپسول‌های رطوبت‌گیر: محفظه‌هایی کوچک حاوی سیلیکاژل هستند که با توجه به نوع کاربرد در ابعاد و شکل‌های مختلفی ساخته می‌شوند. عمده کاربرد این محفظه‌ها در صنایع دارویی و بسته‌بندی قرص‌ها است.
• درب‌های حاوی سیلیکاژل: برای حفظ داروهای حساس به رطوبت، از درب‌های حاوی سیلیکاژل در بسته‌بندی آن‌ها استفاده می‌شود. این درب‌های پلیمری ضمن محافظت از محصول در برابر شکستگی و جذب رطوبت، هزینه‌های مربوط به بسته‌بندی و روکش با فویل را حذف می‌کند.                 

کاربرد سیلیکاژل در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی

در بسیاری از نیروگاه‌ها و خطوط توزیع برق نیاز است تا رطوبت به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد. در نتیجه استفاده از سیلیکاژل بسیار می‌تواند مفید باشد. در صنایع نفت و پتروشیمی برای بهبود کیفیت روغن‌های سنگین و حذف ناخالصی‌هایی مانند سولفور، نیتروژن و فلزات سنگین، سیلیکاژل به‌عنوان کاتالیست استفاده می‌شود.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع نظامی و هوانوردی

• کارت‌های نشانگر رطوبت: این کارت‌ها که با استفاده از سیلیکاژل تهیه شده‌اند به‌میزان رطوبت سطح حساس‌اند که برای اطمینان از عملکرد رطوبت‌گیرها و سنجش میزان رطوبت موجود به‌کار می‌روند.
• کیسه‌های رطوبت‌گیر: محصولات صنایع نظامی به‌دلیل حساسیت بالا نیاز به شرایط نگهداری دقیق و کنترل شده‌ای دارند. یکی از عواملی که می‌تواند اثر سوء روی این ابزارآلات بگذارد، رطوبت موجود در هواست. سیلیکاژل با توانایی بالایی که در جذب رطوبت دارد، مانع از رسیدن رطوبت به سطح این تجهیزات شده و کاربرد گسترده‌ای در صنایع نظامی و هوانوردی پیدا کرده است.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع برق و مخابرات

• محافظت از تجهیزات برق فشار قوی: برای جلوگیری از خرابی تجهیزات نیروگاه‌های برقی مانند ترانسفورماتورها لازم است تا درصد رطوبت هوای محفظه‌شان در حداقل مقدار ممکن باشد. به‌همین دلیل در هواگیرهای ترانسفورماتوری سیلیکاژل اضافه می‌شود.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع ساختمان

• رطوبت‌گیر شیشه‌های دوجداره و بتن: رطوبت‌گیرهای پودری در بتن برای جذب آب و افزایش استحکام آن، کاربرد دارد. همچنین رطوبت‌گیرهای به‌شکل گرانول در فاصله بین پنجره‌های دوجداره تعبیه شده‌اند که مانع از بخار گرفتن شیشه‌ها تا چندین سال می‌شود.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع بسته‌بندی و حمل و نقل

برای محافظت از کالاهای بسته‌بندی شده در زمان حمل و انبارداری، سیلیکاژل کاربرد دارد. رطوبت باعث ایجاد صدمات سنگینی مانند خوردگی، کپک زدگی و… به محصولات می‌شود که قرار دادن سیلیکاژل در کانتینرهای حمل و نقل راهکاری مناسب و بسیار به‌صرفه است.

• خشک کردن گل‌های طبیعی: برای خشک کردن گل‌های طبیعی و حفظ رنگ و حالت گل، می‌توان آن‌ها را داخل ظرفی از سیلیکاژل قرار داد تا آب درون گل کاملا جذب شده و با همان حالت اولیه‌اش خشک شود.

کاربرد سیلیکاژل در در آثارباستانی

اشیا تاریخی، آثار هنری، اسناد و کتاب‌ها همواره در معرض آسیب‌های مخرب ناشی از دما و رطوبت هوا هستند. سیلیکاژل علاوه بر این که رطوبت را در سطح بسیار پایینی نگه می‌دارد، مانع از رشد کپک نیز می‌شود.

لانه حیوانات خانگی

یکی از مشکلات نگهداری حیوانات، نظافت لانه آن‌هاست. از آنجایی که سیلیکاژل غیر سمی است می‌توان در لانه حیوانات برای جذب رطوبت از فضولات آن‌ها استفاده کرد. استفاده از سیلیکاژل در محل نگهداری حیوانات علاوه بر کاهش بوی بد فضولات، مانع از رشد باکتری نیز می‌شود.

فروشگاه مرکز شیمی ایران عرضه کننده مواد شیمیایی آزمایشگاهی، صنعتی و صنایع مربوطه مفتخر است که می‌تواند سیلیکاژل را با کیفیتی تضمین شده و قیمتی مناسب از تامین کنندگان معتبر به کلیه خریداران در سراسر کشور تحویل نماید.