آشنایی با انواع مولکولارسیو

مولکولارسیو یک ماده شیمیایی پرکاربرد است و از آن در مکان‌های مختلفی مانند آزمایشگاه‌ها و صنعت نفت استفاده می‌شود. این ماده سوراخ‌های بسیار ریز و یکنواختی دارد که به شما کمک می‌کند مواد مختلفی را کاتالیز کنید. درست مانند سیلیکاژل، مولکولارسیو نیز مدل‌های بسیار مختلفی دارد. برای اینکه بیشتر با این ماده آشنا شوید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید. ما در این مقاله درمورد مولکولارسیو و انواع مولکولارسیو توضیح داده‌ایم.

انواع مختلف مولکولارسیو

1. مدل 3A

مدل 3A یکی از مدل‌های محبوب مولکولارسیو است. این مدل را می‌توان پراستفاده‌ترین و پرکاربردترین مدل در بین مولکولاسیوها دانست. مولکولارسیو 3A منافذی به اندازه 3 آنگستروم ( 10 آنگستروم= 1 نانومتر) دارد. به همین دلیل هر چیزی که از 3 آنگستروم بزرگ‌تر باشد برای این مدل قابل جذب نخواهد بود. بیشترین استفاده از این مدل برای جذب موادی مانند هلیوم، نئون، نیتروژن و آب است.

2. مدل 4A

مدل 4A به این معنی است که مولکولارسیو منافذی به اندازه 4 آنگستروم دارد. در بین انواع مولکولارسیو‌های موجود مدل 4A نیز از مدل‌های محبوب است. از مولکولارسیو 4A برای جذب آرگون، کریپتون، زنون، آمونیاک، مونوکسید کربن، C2H4، C2H2، CH3OH، C2H5OH، CH3CN2، CS2،  CH3CLو CH3Br استفاده می‌شود.

3. مدل 5A

مدل 5A منافذی به اندازه 5 آنگستروم یا 0.5 نانومتر دارد؛ به همین دلیل هر ماده‌ای که اندازه‌اش از 5 آنگستروم بیشتر باشد برای این مدل قابل جذب نیست. 

4. مدل 13X

مدل 13X به طرز قابل توجهی منافذ بزرگ‌تری از دیگر مدل‌ها دارد. برای اینکه با انواع مولکولارسیو آشنا شوید، خوب است بدانید که مدل 13X برای اصلاح گازها و مایعات استفاده می‌شود؛ زیرا سرعت جذب بیشتری دارد.

تفاوت مولکولارسیو با سیلیکاژل چیست؟

سیلیکاژل و مولکولارسیو شباهت‌های بسیار زیادی به هم دارند و برای کارهای مشابهی از آن‌ها استفاده می‌شود. سیلیکاژل نیز مانند مولکولارسیو برای خشک کردن و یا خشک نگه‌داشتن مواد مختلف استفاده می‌شود؛ اما موارد بسیار زیادی وجود دارد که باعث می‌شود این دو ماده با هم دیگر تفاوت داشته باشند. برخی از این تفاوت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• در شرایطی که رطوبت کم باشد، مولکولارسیو ظرفیت و عملکرد بهتری نسبت به سیلیکاژل خواهد داشت.
• مولکولارسیو در دمای بالا عملکرد بسیار بهتری از سیلیکاژل دارد؛ زیرا مولکولارسیو ساختار یکنواخت‌تری دارد.
• در میان انواع مولکولارسیو، تمامی مدل‌های آن سرعت جذب بسیار بیشتری نسبت به سیلیکاژل‌ها دارند؛ زیرا از مولکولارسیوها برای خشک کردن بسیار سریع استفاده می‌شود.
• ساختار مولکولارسیو ثابت و مشخص است. مولکولارسیو منافذ یکنواخت و یکدستی دارد؛ اما برخلاف آن، سیلیکاژل ساختاری بی‌نظم دارد و منافذ آن نیز هرکدام اندازه‌ای متفاوت دارند.

آلومینا اکتیو و مولکولارسیو چه تفاوت‌هایی دارند؟

آلومینا اکتیو و مولکولارسیو از بسیاری جهات متفاوت هستند. مولکولارسیو دارای منافذی است که اندازه آن‌ها را می‌توان با فرآیند تبادل یونی تنظیم کرد و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا مولکول‌ها را بر اساس اختلاف اندازه جدا کنند، کاری که جاذب‌های دیگر قادر به انجام آن نیستند. به همین دلیل است که برای مثال از مولکولارسیو در جداسازی اتانول و آب استفاده می‌شود. اندازه منافذ آلومینا اکتیو قابل تنظیم نیست و لزوماً یکنواخت نیست. با این حال، آلومینا اکتیو مزایای خاص خود را دارد. آلومینا اکتیو نسبت به مولکولارسیو تمایل بیشتری به جذب آب نشان می‌دهد اما ظرفیت جذب آب در مولکولارسیو بیشتر است. در صورتی که نیاز به نم‌زدایی به روش TSA را دارید حتما از مولکولارسیو استفاده نمایید و اگر فرآیند شما PSA است و به دنبال یک جاذب برای نم‌زدایی اقتصادی هستید و نقطه شبنم عمیق در الویت دوم قرار دارد آلومینا اکتیو بهترین گزینه برای شماست اما اگر در فرآیند PSA انتظار دریافت نقطه شبنم عمیق را دارید باید از مولکولارسیو استفاده کنید.

چگونه مولکولارسیو را فعال کنیم؟

تقریباً همه انواع مولکولارسیوهای موجود شیوه فعال کردن یکسانی دارند. مهمترین معیار برای فعال کردن مولکولارسیو گرما است. مولکولارسیو برای اینکه فعال شود باید در دماهای فوق‌العاده بالایی قرار بگیرد، در حدی که تمام ماده جذب شده به مولکولارسیو بخار شود. مناسب‌ترین دما برای فعال کردن مولکولارسیو دمای 170 تا 315 درجه سانتی‌گراد است. تمامی مواد جذب شده به ماده در این دما، گرم و سپس بخار می‌شوند. بعد از اینکه مواد بخار شدند، مولکولارسیو فعال می‌شود. در ادامه آشنایی با انواع مولکولارسیو خوب است بگوییم که بعد از فعال شدن مولکولارسیو باید ماده را در یک ظرف شیشه‌ای نگهداری کنید. نگهداری از آن در یک ظرف شیشه‌ای بسته‌بندی شده با پارافیلم این امکان را می‌دهد که مولکولارسیو را تا شش ماه فعال نگه دارید.

<< همچنین بخوانید: مولکولارسیو چیست؟ و چه کاربردی دارد؟  >>

برای بررسی فعال یا غیر فعال بودن مولکولارسیو نیز می‌توانید آن‌ها را در حالی که دستکش در دستان خود دارید بگیرید و کمی آب روی آن بریزید. اگر مولکولارسیو فعال باشد، دمای آن به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد و حتی با داشتن دستکش در دست نیز نمی‌توانید آن‌ها را نگه دارید. علاوه بر این، مواردی که برای فعال کردن انواع مولکولارسیو گفتیم، باید به نکات ایمنی نیز توجه داشته باشید. حتماً در هنگام فعال سازی از تجهیزات ایمنی مانند دستکش و عینک استفاده کنید؛ زیرا فرآیند فعال کردن مولکولارسیو فرآیندی به شدت خطرناک است که در آن با دمای بالا و خطرات شیمیایی رو به رو خواهید شد.

کاربردهای مولکولارسیوها

1. مدل‌های 3A

مدل‌های 3A از تبادل یونی با پتاسیم به دست می‌آیند. مدل 3A یکی از پرکاربردترین مدل‌های مولکولارسیو است که خرید آن را پیشنهاد می‌کنیم. از این مدل برای خشک کردن موادی مثل اتانول، هوا مبردها، گازهای طبیعی و هیدروکربن‌های غیر اشباع استفاده می‌شود. علاوه بر خشک کردن، از این ماده می‌توان در صنعت‌های دیگر مانند داروسازی و تولید مواد شیمیایی جدید نیز استفاده کرد. همچنین از این ماده می‌توان برای جدا کردن آب از اتانول نیز استفاده کرد.

2. مدل‌های 4A

مانند مدل 3A، مدل 4A نیز از تبادل یونی پتاسیم به‌ وجود می‌آید و تنها تفاوت در اندازه منافذ آن‌هاست. از این مدل پرکاربرد برای خشک کردن حلال‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود. این ماده توانایی این را دارد که آب و مواد مختلفی را از ماده‌های شیمیایی، H2S، SO2، CO2، C2H5OH، C2H6 و C2H4 جذب کند.

3. مدل‌های 5A

برای آشنایی با انواع مولکولارسیو خوب است بدانید که مدل 5A از تغییر کاتیون کلسیم به دست می‌آید. کاربرد اصلی این مدل خالص‌سازی گازها و جداسازی مواد در آزمایشگاه است. از این مدل می‌توان برای خشک کردن مواد نیز استفاده کرد.

4. مدل‌های 13X

تفاوت اصلی 13X به منافذ آن بر میگردد. این ماده از زئولیت تهیه می‌شود. منافذ بزرگی دارد و از آن برای جدا کردن نیتروژن از هوا استفاده می‌شود. از این ماده برای گوگرد‌زدایی، خشک کردن و خالص‌سازی گازهای نفتی و گازهای طبیعی نیز می‌توان استفاده کرد.

سوالات متداول

• نحوه استفاده از مولکولارسیو چگونه است؟

مولکولارسیو برای جذب رطوبت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مواد در هر صنعت، بسته به نوع نیازی که رفع می‌کند مورد استفاده قرار می‌گیرد. وظیفه مولکولارسیو در صنعت، جذب رطوبت می‌باشد. این وظیفه را به وسیله درایر جذبی انجام می‌دهند.

• مولکولارسیو چه مدل‌هایی دارد؟

مولکولارسیوها بر اساس اندازه تخلیل‌های خود به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند. و هر سایز کاربرد و ویژگی منحصر به فرد خود را دارد. اندازه مولکولارسیو بین 3 الی 10 انگستروم می‌باشد و مدل‌های 3A, 4A و 5A تقسیم می‌شوند.

• مولکولارسیو چه کاربردهایی دارد؟

به طور کلی مولکولارسیو برای خشک کردن موادی همچون گازهای طبیعی، اتیلن، پروپیلن، استیلن، اتانول و استن استفاده می‌شود. همچنین از آن‌ها برای خشک کردن هوای فشرده، گازهای مبرد و گاز کربنیک استفاده می‌شود.

نتیجه‌گیری

مولکولارسیوها یکی از مواد جاذبی هستند که امروزه از آن‌ها استفاده‌های زیادی در صنعت می‌شود. این مواد، علاوه بر خشک کردن توانایی‌های دیگر مانند کاتالیز کردن را نیز دارد. به همین دلیل است که از این ماده در آزمایشگاه‌ها، داروسازی، صنعت نفت و خیلی از صنایع دیگر استفاده‌های فراوانی می شود. ما در مقاله انواع مولکولارسیو در مورد آن‌ها و کاربردهایشان و نحوه فعال‌سازی آن‌ها توضیح دادیم.