فواید مصرف نمک رژیمی کم سدیم و انواع نمک

سدیم یک مینرال مهم است که بسیاری از عملکردهای مهم و حیاتی بدن را انجام می‎‌دهد و بدون آن قطعا به مشکل خواهید خورد. به صورت طبیعی در غذاهایی مانند تخم‌مرغ و سبزیجات می‌توان سدیم را پیدا کرد. همچنین سدیم جزء اصلی نمک خوراکی یا همان سدیم کلرید است. کاملا درست است که مصرف آن برای سلامتی ضروری است؛ اما بعضی‌وقت‌ها و در شرایط خاص، سدیم رژیم غذایی شما محدود می‌‎شود؛ برای مثال یک رژیم غذایی کم سدیم برای افرادی که شرایط خاص پزشکی، مانند نارسایی قلبی، فشارخون بالا و بیماری کلیوی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مقاله به شما توضیح می‌‎دهد که فواید مصرف نمک رژیمی کم سدیم چیست و چرا برای برخی از افراد ضروری است.

انواع نمک 

در بسیاری از موارد، پخت غذا با نمک منجر به دریافت سدیم کمتر نسبت به مصرف غذاهای بسته‌بندی شده و آماده می‌‎شود. کنترل مصرف سدیم ممکن است سخت به نظر برسد؛ برای همین در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا در رابطه با خرید انواع نمک و شناسایی آن‌ها به شما کمک کنیم تا بدانید کدام نمک خوشمزه‎‌تر و کدام‎ یک برای مصرف در آشپزخانه و پخت و پز خاص و بهتر است.

1. نمک معمولی

رایج‌ترین نوع نمک، نمک معمولی است که از رسوبات نمکی زیر زمین استخراج می‌شود. این نوع نمک به طور کامل تصفیه می‌شود. دانه‌های آن بسیار ریز است و به دلیل تصفیه‌ی کامل، مواد معدنی آن به طور کامل از بین می‌رود. همچنین به آن ماده‌ی ضد چسبندگی اضافه می‌کنند تا از گلوله شدن آن جلوگیری کنند.

2. نمک ید‎دار

قطعاً تا به امروز اصطلاح نمک یددار را شنیده‌‎اید. نمک خوراکی معمولا با ید غنی می‌شود که برای تولید هورمون‌‎های تیروئید مهم است. اگر بدن شما ید کافی ندارد ممکن است در معرض خطر بزرگ شدن تیروئید قرار بگیرید. نمک یددار منبعی عالی از ید است و سریع‌ترین زمان حل در غذا را دارد و برای بیشتر مصارف آشپزی و پخت ایده‌آل است. در یک قاشق چای‎خوری نمک یددار حدود 2360 میلی‌گرم سدیم است که بالاتر از میزان توصیه ‎شده روزانه است.

3. نمک دریایی

نمک دریایی اغلب از تبخیر آب اقیانوس و یا دریاچه‌های آب‌شور به دست می‌آید و از آنجا که کمتر از نمک یددار فرآوری شده است، ید کمتری دارد و مقادیر کمی از مواد معدنی مانند پتاسیم را در خود شامل می‎‌شود. نمک دریایی دانه‌های بزرگ‌تری نسبت به سایر نمک‎‌‌ها دارد که این ویژگی می‎‌تواند به معنای طعم بیشتر و سدیم کمتر باشد. این نمک را در پخت و پز نادیده بگیرید؛ زیرا به راحتی در آب حل نمی‎‌شود و باعث ایجاد مشکلاتی در بافت و طعم غذا می‌شود، این نمک برای پاشیدن بر روی غذا توصیه می‌شود. در یک قاشق چای‎ خوری نمک دریایی حدود 2000 میلی‌گرم سدیم وجود دارد که از آن به عنوان یک چاشنی خوش طعم برای سوپ و سالاد می‌توان استفاده کرد.

4. نمک آبی 

این نمک بی‌نظیر که از دریاچه نمک در ایران استخراج می‌شود، بسیار غنی از مواد معدنی و کمی شیرین است. سنگ نمک آبی شامل ۸۴ عنصر کمیاب مورد نیاز بدن از جمله پتاسیم، آهن، کلسیم، روی، منیزیم و مس است. شما می‌توانید سنگ نمک را به‌عنوان مکمل برای افزایش سطح پایین مواد معدنی در بدن خود انتخاب کنید. رنگ آبی این نوع نمک به دلیل فشرده‌سازی ساختار نمک به طور طبیعی و در طی سالها ایجاد می‌شود. سنگ نمک آبی می‌تواند به تحریک متابولیسم و بهبود عملکرد کلیه بدن، کمک زیادی کند. استفاده از نمک کریستال آبی در غذا باعث از بین‌ بردن باکتری‌های مضر در آن و مقابله با بیماری‌ها می‌شود. سنگ نمک آبی با فعال‌سازی انسولین تمایل به شیرینی‌ها را کاهش می‌دهد. از این‌ جهت به کاهش وزن کمک زیادی می‌کند.

5. نمک صورتی هیمالیا

این نمک در نزدیکی هیمالیا در پاکستان استخراج می‌‎شود. نمک صورتی هیمالیا کمی کمتر از نمک خوراکی، سدیم دارد و همچنین مقادیر کمی از عناصر معدنی مانند منیزیم، روی، آهن، کلسیم و پتاسیم دارد؛ اما به اندازه‌ای که بر روی سلامتی شما تأثیر بگذارد نیست. نمک صورتی هیمالیا ید کمتری دارد که بدن شما به آن نیاز دارد و اگر در مناطق کوهستانی مانند هیمالیا زندگی می‎‌کنید، در معرض خطر کمبود ید هستید و باید نمک یددار مصرف کنید. در یک قاشق چایخوری نمک دریایی حدود 1680 میلی‌گرم سدیم وجود دارد که میزان عالی‌ای برای وعده‌های غذایی شما ‎است.

6. نمک کوشر

بسیاری از آشپزهای حرفه‌‎ای در پخت و پز خود از نمک کوشر استفاده می‌کنند که بسیار صاف‌‎تر، سبک‌تر و پوسته ‎پوسته‌تر است و از کریستال‌های بزرگ‌تر آن برای پخت گوشت می‌توان استفاده کرد. در یک قاشق چایخوری نمک کوشر حدود 1240 میلی‌گرم سدیم وجود دارد که این مقدار بسیار کمتر از نمک خوراکی است و این به دلیل تکه‌های بزرگ آن است. از نمک کوشر می‌توانید برای طعم دادن به غذا و ترد کردن آن استفاده کنید. همچنین دارای قیمت ارزان و فاقد مواد افزودنی است.

7. نمک دریای سلتیک

نمک دریایی سلتیک بعد از جزر و مد در ساحل فرانسه برداشت می‌شود. این نمک غنی از مواد معدنی است که به نمک رنگی خاکستری می‌دهد. این نمک پس از نگهداری طولانی مدت در هنگام لمس، مرطوب به نظر می‌رسد، نمک دریای سلتیک ممکن است در متعادل کردن مغز و فشارخون مفید باشد. همچنین استفاده از آن در پخت گوشت و ماهی طعمی عالی به آن‌ها می‌دهد.

8. نمک دودی

این نمک با دود چوب به صورت کاملا طبیعی دودی می‌شود (معمولاً چوب درخت حصیری، مسقیت، سیب، بلوط یا توسکا). نمک دودی یک طعم شدید و دودی را به غذا اضافه می‌کند. بسته به مدت زمان قرارگیری نمک در معرض دود چوب و نوع چوب، انواع متفاوتی خواهند داشت. نمک دودی بهترین نوع نمک برای پخت گوشت‌های خوش طعم و سبزیجات دلچسب مانند سیب زمینی است. نمک دودی همچون سایر نمک‌های طعم‌دار با رساندن میزان کمتری از سدیم به بدن، گزینه‌ای ایده‌آل برای مبتلایان به فشارخون یا کلسترول، بیماران قلبی، کلیوی، میگرنی، کودکان، زنان باردار و افراد سالمند است. لازم به ذکر است که آمریکا نخستین کشور تولیدکننده این محصول در جهان است

9. کالا نمک (نمک سیاه)

نمک سیاه گوگردی از کوه‌های شمال پنجاب هندوستان استخراج می‌شوند و در بسیاری از خوراک‌های هندی استفاده می‌شوند که چانا ماسالا یکی از آن خوراک هاست. کالا نمک (نمک سیاه) نوعی سنگ نمکی آتشفشانی است که به دلیل دارا بودن ترکیبات گوگردی طعمی شبیه به تخم‌مرغ به غذا می‌دهد و اغلب در غذاهای گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توانید به جای استفاده از تخم‌مرغ در غذا از این نمک استفاده کنید.

10. نمک ورقه‌ای

از طریق تبخیر آب‌نمک به دست می‌آید. این نمک دارای ورقه‌های نازک و روشن است که مواد معدنی کمی دارد. به سرعت در غذا حل می‌شود و از آن در پخت گوشت استفاده می‌کنند.

11. نمک قرمز هاوایی

این نمک به نام نمک alaea نیز شناخته می‌شود و نام آن از گل‌های آتشفشانی مایل به قرمز غنی از آهن گرفته شده است. البته باید گفت که این نوع نمک محصول مشترک گل گدازه‌ای حاوی اکسید آهن با نمک است و ارتباطی با سنگ‌نمک قرمز ندارد. قرن‌هاست که از این نوع نمک برای ضد عفونی کردن و پاکسازی ابزار‌آلات استفاده می‌شود. استفاده از آن در آشپزی نیز میسر است و عطر و طعمی جذاب به غذا می‌دهد.

12. نمک کم سدیم

امروزه محبوبیت نمک کم سدیم بسیار افزایش یافته است؛ اما نمک کم سدیم دقیقا چیست؟ نمک کم سدیم نوعی سدیم کلرید است که مقداری از سدیم موجود در آن با پتاسیم کلرید جایگزین شده است. پتاسیم کلرید نوعی مینرال است که طعم شوری دارد؛ اما بعد از گرم شدن اندکی تلخ‌تر می‌شود. برای درک بهتر اثرات نمک کم سدیم به تحقیقات بیشتری نیاز است؛ اما مطالعه‌ای در سال 2021 توسط مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شد که نشان می‌داد نمک کم سدیم سکته، مشکلات قلبی، عروقی و مرگ را کاهش می‌دهد. اگر می‌خواهید مصرف سدیم خود را کاهش دهید، استفاده از نمک کم سدیم راه‌حل مناسبی برای شما است؛ اما اگر بیماری کلیوی دارید و یا از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، حتما قبل از مصرف نمک کم سدیم با دکتر خود صحبت کنید.

فواید مصرف نمک رژیمی کم سدیم

پیروی از یک رژیم غذایی کم سدیم از چندین جهت ممکن است که برای سلامتی شما مناسب باشد. پس در ادامه با فواید مصرف نمک رژیمی کم سدیم با ما همراه باشید.

• کاهش فشارخون

مطالعات نشان داده‌‎اند که داشتن یک رژیم کم سدیم خصوصاً برای افرادی که فشارخون بالایی دارند می‎‌تواند منجر به تغییرات کوچک و در عین‌حال قابل توجهی شود. 34 پژوهش نشان داده‌اند‎ که کاهش مصرف نمک به مدت یک ماه یا بیشتر باعث کاهش فشار در افراد دارای سطوح بالا و نرمال می‎‌شود و میانگین کاهش فشارخون سیستولیک و دیاستولیک به ترتیب 5.39 و 2.82 میلی‌متر جیوه بوده است؛ پس می‌‎توان کاهش فشارخون را به عنوان یکی از فواید مصرف نمک رژیمی کم سدیم در نظر گرفت.

• افزایش کیفیت رژیم غذایی

بسیاری از غذاهای ناسالم سرشار از سدیم هستند. فست فودها و محصولات آماده بسته‌بندی شده منجمد نه تنها نمک زیادی دارند بلکه حاوی چربی و کالری بسیار بالایی نیز هستند. مصرف بیش از اندازه و مکرر این غذاها با چاقی، دیابت و بیماری قلبی مرتبط است.

• کاهش خطر ابتلا به سرطان

رژیم غذایی پر نمک انواع خاصی از سرطان‌‎ها، مانند سرطان معده را در پی دارد. 76 مطالعه نشان می‌دهند که به ازای افزایش هر 5 گرم نمک در رژیم غذایی خطر ابتلا به سرطان معده نیز افزایش می‌یابد. همچنین تحقیقات نشان می‌دهند که رژیم‌های غذایی پرنمک می‌توانند به معده شما آسیب برسانند و التهاب و رشد باکتری را افزایش دهند که در آخر منجر به سرطان معده می‌شود. پس کاهش خطر ابتلا به سرطان را می‌توان یکی‌دیگر از فواید مصرف نمک رژیمی کم سدیم در نظر گرفت.

خواص درمانی مصرف نمک خوراکی

• موثر برای تامین انرژی بدن
• جلوگیری از گرفتگی عضلات
• موثر برای جذب مواد مغذی درون غذا
• کمک به درمان بیماری زکام و سینوزیت
• موثر برای خشکی دهان و سرفه‌های خشک
• کمک به بهبود عملکرد سیستم عصبی بدن
• کمک به تعادل میزان قندخون و جلوگیری از ابتلا به دیابت

عوارض جانبی مصرف بیش از اندازه نمک

• افزایش فشارخون
• ایجاد تورم در زیر پوست
• تعریق بیش از اندازه متعارف
• کمبود آب در بدن و ایجاد احساس تشنگی
• افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان، سنگ کلیه و سرطان معده

جمع‌بندی

فواید مصرف نمک رژیمی کم سدیم بسیار است و نمک کم سدیم می‌‎تواند به کاهش فشارخون بالا و کیفیت کلی رژیم غذایی کمک کند و همچنین ممکن است خطر سرطان معده را کاهش دهد. با این حال سدیم بسیار کم ممکن است اثرات منفی‌ای نیز برای افراد داشته باشد. اگر شما از یک رژیم غذایی کم سدیم پیروی می‌کنید، سعی کنید غذاهای تازه را انتخاب کنید و از مصرف غذاهای شور خودداری کنید. پختن وعده‌های غذایی در خانه راه بهتری برای کنترل مصرف نمک است که به شما امکان ماندن در چهارچوب‌های رژیم غذایی خود را می‌دهد.